സ്റ്റാർട്ടപ്പ് സ്ഥാപകരുടെ ഓഹരി മൂല്യം: സോമാറ്റയുടെ കേസ് സ്റ്റഡി

ഫുഡ് ഡെലിവറി ഭീമൻ സോമാറ്റയിലെ സ്ഥാപകന്റെ ഓഹരി മൂല്യത്തിന്റെ വിശകലനം

ഇന്ത്യൻ സ്റ്റാർട്ടപ്പ് മേഖലയിലെ ശ്രദ്ധേയമായ കാര്യങ്ങളിലൊന്നാണ് കമ്പനി സ്ഥാപകരുടെ ഓഹരി ശതമാനവും അതിന്റെ മൂല്യവും തമ്മിലുള്ള അനുപാതം. സോമാറ്റ പോലുള്ള ടെക് ഭീമന്മാരുടെ കേസിൽ, ഇത് പ്രത്യേകിച്ചും ശ്രദ്ധേയമാണ്. സോമാറ്റയുടെ സ്ഥാപകന് കമ്പനിയിൽ വെറും 2% ഓഹരി മാത്രമേ ഉള്ളൂ എന്നാൽ അതിന്റെ മൂല്യം 1200 കോടി രൂപയാണ്.

എന്താണ് ഇതിന്റെ അർത്ഥം?

സോമാറ്റയുടെ മൊത്തം മാർക്കറ്റ് ക്യാപിറ്റലൈസേഷൻ എത്രയാണെന്ന് ഈ കണക്കുകളിൽ നിന്ന് കണക്കാക്കാം:

* സ്ഥാപകന്റെ ഓഹരി: 2%
* ഓഹരിയുടെ മൂല്യം: 1200 കോടി രൂപ
* കമ്പനിയുടെ മൊത്തം മൂല്യം: 1200 കോടി ÷ 0.02 = 60,000 കോടി രൂപ

ഇത് ഏകദേശം 60,000 കോടി രൂപ അഥവാ 7.2 ബില്യൺ ഡോളർ എന്ന ഭീമമായ മൂല്യമാണ്.

സ്ഥാപകരുടെ ഓഹരി ശതമാനം കുറഞ്ഞിരിക്കുന്നതിന്റെ കാരണങ്ങൾ

സ്റ്റാർട്ടപ്പുകളുടെ സ്ഥാപകർക്ക് പല കാരണങ്ങളാൽ ഓഹരി ശതമാനം കുറയുന്നു:

1. ഫണ്ടിംഗ് റൗണ്ടുകൾ: ഓരോ ഫണ്ടിംഗ് റൗണ്ടിലും നിക്ഷേപകർക്ക് ഓഹരികൾ നൽകുമ്പോൾ സ്ഥാപകരുടെ ശതമാനം കുറയുന്നു.

2. എംപ്ലോയീ സ്റ്റോക്ക് ഓപ്ഷൻസ് (ESOPs): ഉന്നത പ്രതിഭകളെ ആകർഷിക്കുന്നതിനായി കമ്പനികൾ ESOPs നൽകുമ്പോൾ നിലവിലുള്ള ഓഹരിയുടമകളുടെ ശതമാനം കുറയുന്നു.

3. സെക്കന്ററി സെയിൽസ്: പ്രാരംഭ നിക്ഷേപകർക്കും സ്ഥാപകർക്കും പണമാക്കാൻ അവസരം നൽകുന്ന സെക്കന്ററി സെയിൽസിലൂടെ സ്ഥാപകരുടെ ഓഹരികൾ കുറയുന്നു.

4. IPO: പബ്ലിക് ലിസ്റ്റിംഗ് സമയത്ത് പുതിയ ഓഹരികൾ പുറത്തിറക്കുമ്പോൾ നിലവിലുള്ള ഓഹരിയുടമകളുടെ ശതമാനം കുറയുന്നു.

സ്ഥാപകരുടെ ഓഹരി ശതമാനം താരതമ്യം ചെയ്യുമ്പോൾ

വിവിധ ടെക് ഭീമന്മാരുടെ സ്ഥാപകരുടെ ഓഹരി ശതമാനങ്ങൾ താരതമ്യം ചെയ്യുന്നത് വളരെ പ്രസക്തമാണ്. സോമാറ്റയുടെ കാര്യത്തിൽ, ദീപിന്ദർ ഗോയൽ കമ്പനിയുടെ വെറും 2% ഓഹരി കൈവശം വച്ചിരിക്കുമ്പോൾ കമ്പനിയുടെ മൊത്തം മൂല്യം 60,000 കോടി രൂപയാണ്. ഇതേസമയം, ഫ്ലിപ്കാർട്ടിന്റെ സ്ഥാപകരായ സച്ചിൻ ബൻസാൽ, ബിന്നി ബൻസാൽ എന്നിവർ കമ്പനിയിൽ വെറും 1.5% ഓഹരി കൈവശം വച്ചിരുന്നു. വാൾമാർട്ട് ഏറ്റെടുത്തപ്പോൾ കമ്പനിയുടെ മൂല്യം 23 ബില്യൺ ഡോളറായിരുന്നു.

അതേസമയം, ആഗോള ടെക് കമ്പനികളിലേക്ക് നോക്കുമ്പോൾ, ഫേസ്ബുക്കിന്റെ സ്ഥാപകനായ മാർക്ക് സക്കർബർഗ് കമ്പനിയുടെ 13% ഓഹരി കൈവശം വച്ചിരിക്കുന്നു. കമ്പനിയുടെ മൂല്യം 400+ ബില്യൺ ഡോളറിലേറെയാണ്. അമേസോണിന്റെ സ്ഥാപകനായ ജെഫ് ബെസോസ് കമ്പനിയുടെ 10% ഓഹരി കൈവശം വച്ചിരിക്കുമ്പോൾ അമേസോണിന്റെ മാർക്കറ്റ് ക്യാപിറ്റലൈസേഷൻ 1.5+ ട്രില്യൺ ഡോളറിൽ എത്തിനിൽക്കുന്നു. ഈ താരതമ്യങ്ങൾ കാണിക്കുന്നത് ഇന്ത്യൻ സ്റ്റാർട്ടപ്പ് സ്ഥാപകരുടെ ഓഹരി ശതമാനം പൊതുവേ കുറവാണെങ്കിലും, അവരുടെ കമ്പനികളുടെ മൂല്യം ഉയർന്നുകൊണ്ടിരിക്കുന്നു എന്നതാണ്.

മൂല്യനിർണ്ണയത്തിലെ പാഠങ്ങൾ

ഈ കേസ് സ്റ്റഡിയിൽ നിന്ന് മനസ്സിലാക്കാവുന്ന പ്രധാന പാഠങ്ങൾ:

1. ഓഹരി ശതമാനം മാത്രമല്ല പ്രധാനം: വെറും 2% ഓഹരി വലിയ മൂല്യമുള്ളതാകാം, കമ്പനിയുടെ മൊത്തം മൂല്യം ഉയർന്നതാണെങ്കിൽ.

2. നിലനിൽപ്പിന്റെ പ്രാധാന്യം: സ്റ്റാർട്ടപ്പ് സ്ഥാപകർ ഓഹരി ശതമാനം കൈവിടുന്നത് കമ്പനി വളരാനും നിലനിൽക്കാനും സഹായിക്കുന്നു.

3. ലോംഗ് ഗെയിം പ്ലാനിംഗ്: സ്റ്റാർട്ടപ്പ് വിജയകരമാകുമ്പോൾ, കുറഞ്ഞ ശതമാനം പോലും വലിയ ലാഭമായി മാറുന്നു.

നിക്ഷേപകർക്കുള്ള പാഠങ്ങൾ

1. വളർച്ചയെ അടിസ്ഥാനമാക്കിയുള്ള നിക്ഷേപം: വെറും ശതമാനം നോക്കിയല്ല, കമ്പനിയുടെ വളർച്ചാ സാധ്യത നോക്കിയാണ് നിക്ഷേപിക്കേണ്ടത്.

2. ദീർഘകാല നിക്ഷേപം: ഇത്തരം കമ്പനികളിലെ നിക്ഷേപം ദീർഘകാല പരിപ്രേക്ഷ്യത്തോടെ വേണം.

3. മൂല്യവർദ്ധന: സോമാറ്റ പോലുള്ള കമ്പനികൾ സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥയ്ക്ക് നൽകുന്ന മൂല്യവർദ്ധന മനസ്സിലാക്കുക.

സമാപനം

സ്റ്റാർട്ടപ്പ് സ്ഥാപകരുടെ ഓഹരി മൂല്യവും ശതമാനവും തമ്മിലുള്ള ബന്ധം സങ്കീർണ്ണമാണ്. സോമാറ്റയുടെ കേസിൽ, വെറും 2% ഓഹരി 1200 കോടി രൂപയിലേറെ മൂല്യമുള്ളതാണ്. ഇത് കാണിക്കുന്നത് ശരിയായ കമ്പനിയിൽ ചെറിയ ഓഹരി പോലും വലിയ സമ്പത്ത് സൃഷ്ടിക്കാം എന്നാണ്. സ്റ്റാർട്ടപ്പ് എക്കോസിസ്റ്റത്തിലെ നിക്ഷേപകർക്കും സംരംഭകർക്കും ഇത് പ്രചോദനമാകുന്നു.