ഫേസ്ബുക്കിന്റെ വളർച്ചയും സക്കർബർഗിന്റെ ഓഹരി മൂല്യവും

ലോകത്തിലെ ഏറ്റവും വലിയ സോഷ്യൽ മീഡിയ കമ്പനികളിലൊന്നായ ഫേസ്ബുക്കിന്റെ (ഇപ്പോൾ മെറ്റാ പ്ലാറ്റ്ഫോംസ്) സ്ഥാപകനും CEO-യുമായ മാർക്ക് സക്കർബർഗിന്റെ വിജയകഥ ടെക് ലോകത്തിലെ പ്രചോദനാത്മകമായ ഒരു കേസ് സ്റ്റഡിയാണ്. 2004-ൽ ഹാർവാർഡ് യൂണിവേഴ്സിറ്റിയിലെ വിദ്യാർത്ഥിയായിരിക്കെ തുടങ്ങിയ ഈ കമ്പനി ഇന്ന് ലോകത്തിലെ ഏറ്റവും മൂല്യമുള്ള കമ്പനികളിലൊന്നായി മാറിയിരിക്കുന്നു.

ഫേസ്ബുക്കിന്റെ തുടക്കം

മാർക്ക് സക്കർബർഗ് 2004-ൽ ഹാർവാർഡ് യൂണിവേഴ്സിറ്റിയിലെ വിദ്യാർത്ഥിയായിരിക്കെയാണ് ‘ദി ഫേസ്ബുക്ക്’ എന്ന പേരിൽ ഒരു സോഷ്യൽ നെറ്റ്‌വർക്കിംഗ് സൈറ്റ് തുടങ്ങിയത്. ആദ്യം ഹാർവാർഡ് വിദ്യാർത്ഥികൾക്കായി മാത്രം രൂപകൽപ്പന ചെയ്തിരുന്ന സൈറ്റ് പിന്നീട് മറ്റ് കോളേജുകളിലേക്കും വ്യാപിച്ചു. 2006-ൽ ഫേസ്ബുക്ക് പൊതുജനങ്ങൾക്കായി തുറന്നുകൊടുത്തു.

ഓഹരി മൂല്യത്തിന്റെ വളർച്ച

ഫേസ്ബുക്കിന്റെ വളർച്ചയോടൊപ്പം സക്കർബർഗിന്റെ ഓഹരി മൂല്യവും കുത്തനെ ഉയർന്നു. കമ്പനിയുടെ വളർച്ചയുടെ പ്രധാന നാഴികക്കല്ലുകൾ:

പ്രാരംഭ നിക്ഷേപം – 2004-ൽ പേപാൽ സഹസ്ഥാപകനായ പീറ്റർ തീൽ $500,000 നിക്ഷേപിച്ചു, അത് 10.2% ഓഹരിക്ക് വേണ്ടിയായിരുന്നു. – ഈ സമയത്ത് കമ്പനിയുടെ മൂല്യം $4.9 മില്യൺ ആയിരുന്നു.

IPO (2012) – 2012 മെയ് 18-ന് ഫേസ്ബുക്ക് IPO ആയി, ഓഹരി $38 വിലയ്ക്ക് വിറ്റു.- കമ്പനിയുടെ മൊത്തം മൂല്യം $104 ബില്യൺ ആയി.- IPO സമയത്ത് സക്കർബർഗ് 28% ഓഹരി കൈവശം വച്ചിരുന്നു.

ഇന്നത്തെ സ്ഥിതി – സക്കർബർഗ് ഇപ്പോൾ മെറ്റയുടെ ഏകദേശം 13% ഓഹരി കൈവശം വച്ചിരിക്കുന്നു.- കമ്പനിയുടെ മാർക്കറ്റ് ക്യാപിറ്റലൈസേഷൻ $900 ബില്യണിനു മുകളിലാണ്.- അദ്ദേഹത്തിന്റെ ഓഹരി മൂല്യം $120 ബില്യണിലധികം വരും.

ഓഹരി ശക്തമായി നിലനിർത്തിയതിന്റെ കാരണങ്ങൾ

മിക്ക സ്റ്റാർട്ടപ്പ് സ്ഥാപകരും വിപരീതമായി, സക്കർബർഗ് കമ്പനിയുടെ നിയന്ത്രണം നിലനിർത്താൻ ഒരു അസാധാരണ സ്ട്രാറ്റജി പിന്തുടർന്നു:

1. ഡ്യുവൽ ക്ലാസ് ഷെയർ സ്ട്രക്ചർ: ഫേസ്ബുക്ക് ക്ലാസ് A, ക്ലാസ് B എന്നീ രണ്ട് തരം ഓഹരികൾ സൃഷ്ടിച്ചു. ക്ലാസ് B ഓഹരികൾക്ക് ക്ലാസ് A ഓഹരികളെക്കാൾ 10 മടങ്ങ് വോട്ടിംഗ് പവർ ഉണ്ട്. സക്കർബർഗ് മിക്ക ക്ലാസ് B ഓഹരികളും കൈവശം വച്ചിരിക്കുന്നു.

2. ദീർഘകാല പദ്ധതി: കമ്പനിയുടെ ദീർഘകാല നിലനിൽപ്പിന് പ്രാധാന്യം നൽകി, എല്ലാ ഫണ്ടിംഗ് റൗണ്ടുകളിലും സക്കർബർഗ് സുപ്രധാന വോട്ടിംഗ് അവകാശങ്ങൾ നിലനിർത്തി.

3. ആക്വിസിഷൻ സ്ട്രാറ്റജി: ഇൻസ്റ്റഗ്രാം ($1 ബില്യൺ, 2012), വാട്സ്ആപ്പ് ($19 ബില്യൺ, 2014) പോലുള്ള സുപ്രധാന ആക്വിസിഷനുകളിൽ സക്കർബർഗ് ഓഹരികൾ വിനിമയം ചെയ്തതിനേക്കാൾ കാഷ് ഉപയോഗിച്ചു.

4. ഡെയ്ലി കൺട്രോൾ: സക്കർബർഗ് CEO എന്ന നിലയിൽ ദൈനംദിന തീരുമാനങ്ങളിൽ സജീവമായി ഇടപെടുന്നതിനാൽ, കമ്പനിയുടെ ദിശ നിയന്ത്രിക്കാൻ കഴിയുന്നു.

സക്കർബർഗിന്റെ ഓഹരി മൂല്യം:സോമാറ്റ സ്ഥാപകരുമായി താരതമ്യം

ഫേസ്ബുക്ക്/മെറ്റയുടെ സ്ഥാപകനായ സക്കർബർഗും സോമാറ്റയുടെ സ്ഥാപകനും തമ്മിൽ താരതമ്യം ചെയ്യുമ്പോൾ:- സോമാറ്റ സ്ഥാപകന് 2% ഓഹരി മാത്രമാണുള്ളത്, മൂല്യം 1200 കോടി രൂപ.- സക്കർബർഗ് 13% ഓഹരി കൈവശം വച്ചിരിക്കുന്നു, മൂല്യം $120+ ബില്യൺ.ഇതിന്റെ കാരണം:

1. ഫണ്ടിംഗ് സ്ട്രാറ്റജി: സോമാറ്റ പല ഫണ്ടിംഗ് റൗണ്ടുകളിലൂടെ പോയപ്പോൾ സ്ഥാപകരുടെ ഓഹരി കുറഞ്ഞു. സക്കർബർഗ് ഒരു മികച്ച ഫണ്ടിംഗ് മോഡൽ ആവിഷ്കരിച്ചു.

2. വോട്ടിംഗ് കൺട്രോൾ: സക്കർബർഗ് ഡ്യുവൽ ക്ലാസ് സ്ട്രക്ചർ ഉപയോഗിച്ച് നിയന്ത്രണം നിലനിർത്തിയപ്പോൾ, സോമാറ്റ സ്ഥാപകൻ ഇത്തരം ഒരു സംവിധാനം ഉപയോഗിച്ചില്ല.

3. വിപണിയുടെ വലുപ്പം: ഫേസ്ബുക്ക് ആഗോള വിപണിയെ ലക്ഷ്യമിട്ടപ്പോൾ, സോമാറ്റ പ്രധാനമായും ഇന്ത്യൻ വിപണിയിൽ കേന്ദ്രീകരിച്ചു.

സക്കർബർഗിന്റെ നിക്ഷേപ സ്ട്രാറ്റജി

സക്കർബർഗ് അദ്ദേഹത്തിന്റെ വ്യക്തിപരമായ സമ്പത്തിനെ വിവിധ രീതികളിൽ നിക്ഷേപിക്കുന്നു:

1. ചാൻ സക്കർബർഗ് ഇനിഷ്യേറ്റീവ്: സക്കർബർഗും അദ്ദേഹത്തിന്റെ ഭാര്യ പ്രിസിലയും കൂടി രൂപീകരിച്ച ഈ ചാരിറ്റബിൾ ഓർഗനൈസേഷൻ വിദ്യാഭ്യാസം, ആരോഗ്യം, സാമൂഹിക നീതി എന്നീ മേഖലകളിൽ പ്രവർത്തിക്കുന്നു.

2. റിയൽ എസ്റ്റേറ്റ്: സക്കർബർഗ് വിവിധ പ്രോപ്പർട്ടികളിൽ നിക്ഷേപിച്ചിട്ടുണ്ട്, കാലിഫോർണിയയിലും ഹവായിയിലും പല സ്വത്തുക്കൾ വാങ്ങിയിട്ടുണ്ട്.

3. ടെക് നിക്ഷേപങ്ങൾ: VR, AR, AI പോലുള്ള സാങ്കേതിക മേഖലകളിൽ വ്യക്തിപരമായ നിക്ഷേപങ്ങൾ നടത്തിയിട്ടുണ്ട്.

സക്കർബർഗിന്റെ കേസിൽ നിന്നുള്ള പാഠങ്ങൾ

1. ദീർഘകാല നിയന്ത്രണം: സ്ഥാപകർ കമ്പനിയുടെ നിയന്ത്രണം നിലനിർത്തുന്നത് കമ്പനിയുടെ ദീർഘകാല വളർച്ചയ്ക്ക് സഹായിക്കും.

2. നിക്ഷേപകരുമായുള്ള ബന്ധം: സക്കർബർഗ് നിക്ഷേപകരുമായി മികച്ച ബന്ധം പുലർത്തുന്നു, അവരുടെ അവകാശങ്ങൾ ഉറപ്പുവരുത്തുന്നു.

3. ഡയലൂഷൻ മാനേജ്മെന്റ്: സക്കർബർഗ് ഓഹരി ഡയലൂഷൻ നിയന്ത്രിക്കുന്നതിനായി ഡ്യുവൽ ക്ലാസ് ഓഹരി സംവിധാനം ഉപയോഗിച്ചു.

4. ദിശാബോധം: കമ്പനിയുടെ ദീർഘകാല വിഷൻ മുൻനിർത്തി തീരുമാനങ്ങൾ എടുക്കുന്നു.

സമാപനം

മാർക്ക് സക്കർബർഗിന്റെ കേസ് സ്റ്റഡി കാണിക്കുന്നത് ഓഹരി ശതമാനത്തിനും അപ്പുറം, കമ്പനിയുടെ നിയന്ത്രണം നിലനിർത്തുന്നതിനുള്ള വ്യത്യസ്ത സ്ട്രാറ്റജികൾ എത്രമാത്രം പ്രധാനമാണെന്നാണ്. സക്കർബർഗിന്റെ 13% ഓഹരി മൂല്യം $120 ബില്യണിലധികം വരുമ്പോൾ, അതിന്റെ പിന്നിലുള്ള സ്ട്രാറ്റജികൾ മറ്റ് സ്റ്റാർട്ടപ്പ് സ്ഥാപകർക്കും മനസ്സിലാക്കാൻ കഴിയും. സോമാറ്റ സ്ഥാപകന്റെ 2% ഓഹരി മൂല്യം 1200 കോടി രൂപയാണെങ്കിലും, സക്കർബർഗിന്റെ കേസിനെ അടിസ്ഥാനമാക്കി പരിശോധിച്ചാൽ, ഓഹരി നിയന്ത്രണം നിലനിർത്തുന്നതിനുള്ള മെച്ചപ്പെട്ട സ്ട്രാറ്റജികൾ ഉണ്ടാക്കാമായിരുന്നു.